Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu

Forma prawna:
Jednostka samorządu terytorialnego

NIP:
754-11-10-175

REGON:
000277180

Adres siedziby:
opolskie
ul. Wrocławska 174
45-835 Opole

Numer telefonu: 77 4572349 77 4743021
Strona WWW: muzeumwsiopolskiej.pl
Adres e-mail: sekretariat@muzeumwsiopolskiej.pl

Zasięg terytorialny:
lokalny

Priorytety PROW:

I. Transfer wiedzy i innowacje

• Transfer wiedzy

III. Organizacja łańcucha dostaw żywności

• Produkty ze znakami jakości
• Promowanie dobrostanu zwierząt

IV. Wzmacnianie ekosystemów

• Zachowanie różnorodności biologicznej

VI . Zrównoważony rozwój terytorialny

• Aktywizacja społeczna
• Usługi publiczne (transport, kultura, edukacja, zdrowie)
• Tożsamość i integracja społeczna

Opis dotychczasowej działalności:

Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu powołano 14.11.1961 r. a otwarto dla zwiedzających 23.09.1970 r. Na ekspozycji plenerowej znajdowało się wówczas 15 obiektów architektonicznych. Do dnia dzisiejszego odbudowano 49 drewnianych budynków. Muzeum posiada także jeden obiekt zamiejscowy – chałupę w Kielczy pow. strzelecki.

Na obszarze zajmowanym przez Muzeum liczącym nieco ponad 10 ha odtworzono pełny krajobraz kulturowy wsi opolskiej. Zagrody czy pojedyncze obiekty architektoniczne otacza skrupulatnie rekonstruowana bogata roślinność. Nie brak kolorowych i pachnących przedogródków czy ogrodów warzywno-zielnych oraz zwierząt hodowlanych.

Zgromadzone w Muzeum budynki prezentowane są w pełnym kontekście architektonicznym jako reprezentatywne dla regionu Opolszczyzny z uwzględnieniem okresów historycznych i statusu społeczno-ekonomicznego. Oprócz budynków mieszkalnych mieszkalno-gospodarczych zobaczyć można także obiekty użyteczności publicznej jak np. drewniany kościół szkoła karczma i sklepik wiejski czy budowle związane z rzemiosłem i przemysłem wiejskim kuźnia młyn.

W zbiorach Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu znajdują się 23 budynki zabytkowe kryte gontem 22 na terenie MWO i 1 in situ w Kielczy. Dachy pozostałych budynków poszyte są słomą żytnią – w zależności od statusu społecznego i zamożności – sposobem „na gładko” czyli kłosami wykręcaków skierowanymi w dół lub „w schodki” kłosami ku górze. Na ekspozycji plenerowej prezentowane są techniki budowlane takie jak zrębowa wieńcowa sumikowo-łątkowa szkieletowa. Na ogólny obraz drewnianej architektury ludowej składają się bogate detale konstrukcyjne – stolarka drzwiowa okienna belki z inskrypcjami czy znakami apotropeicznymi i in. Wnętrza budynków aranżowane są merytorycznie i plastycznie dla zobrazowania funkcji obiektów. Mamy więc chałupę z warsztatem wiejskiego krawca dom młynarza szkołę kuźnię czy chałupkę biednego wyrobnika zajmującego się nocnym stróżowaniem we wsi. Także karczma i sklep wiejski wyposażone są w oryginalne meble czy detale charakterystyczne dla tego typu obiektów szynkwas reklamy produktów stół do gry z tzw. „grzybkiem” i in..

Najstarsze drewniane budynki odbudowane na terenie Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu pochodzą najprawdopodobniej z początków XVII w. Jednym z nich jest spichlerz dworski ze Sławięcic 1610 który stanowi egzemplarz o unikalnych już dziś walorach budowlanych historycznych i etnograficznych. Zbudowany jest w konstrukcji mieszanej zrębowej i sumikowo-łątkowej. Nakryty dachem czterospadowym łamanym tzw. mansardowym przykrytym gontem. Wnętrze podzielone jest na dwie kondygnacje i dwa użytkowe poddasza. Spichlerz dworski ze Sławięcic jest największym obiektem architektonicznym w zbiorach Muzeum Wsi Opolskiej.

Często spotykany w krajobrazie wsi opolskiej był drewniany kościół. Na terenie Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu odbudowany został kościół przeniesiony z Gręboszowa. Ufundowany w 1613 r. przez Cypriana Kotulińskiego funkcjonował jako kościół filialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Od 1899 r. pełnił funkcję kościoła grzebalnego. Prezentuje typ kościoła salowego w którym prezbiterium nie zostało wydzielone architektonicznie z nawy. Więźba dachowa o jednej kalenicy niegdyś storczykowa obecnie krokwiowo-jętkowa. Był i jest kościołem orientowanym. Zbudowany z bali modrzewiowych wiązanych na zrąb. Szkieletowa wieża dzwonnicza dobudowana od zachodu pełni też funkcję kruchty. Z oryginalnego wyposażenia wnętrza zachowała się jedynie ambona z początków XVII wieku z polichromią wykonaną techniką szablonową.

Jednym z ciekawszych obiektów na ekspozycji plenerowej jest wybudowana w 1726 r. drewniana kuźnia. Stanowi ona wyjątkowy przykład warsztatu pracy wiejskiego kowala w którym prezentowane są urządzenia i narzędzia kowalskie z przełomu XIX i XX w. Jest to budynek zrębowy z niewielkim podcieniem. Dwuspadowy krokwiowy dach pokryty jest gontem. Palenisko oraz okalające je ściany murowane są z cegły podobnie jak wysoki komin.

Wśród budynków mieszkalnych wyróżnia się chałupa z Antoniowa. Piękna i tajemnicza. Nie znamy dokładnej daty jej budowy wiadomo jedynie że istniała już w 1840 r. kiedy to została częściowo spalona. Świadczy o tym wyryta data roczna na płatwi potwierdzająca pożar chałupy „gebrand 1840”. Tuż przed II wojną światową w trakcie budowy sztucznego Jeziora Turawskiego chałupa została w całości przesunięta o 50 m dzięki czemu uniknęła zalania przez wody nowego zbiornika retencyjnego. Wnętrze podzielone jest na sień dwie izby i trzy komory. Przed przeniesieniem w 1939 r. chałupa posiadała urządzenie ogniowe starego typu – szeroki komin wymurowany w sieni – prawdopodobnie zbudowany z drewna i strychulców. W kuchni natomiast stał tzw. „wielouk” piec na 6 dużych chlebów wraz z kominkiem i „babą”. Budynek zbudowano na zrąb z brusów sosnowych wiązanych na „jaskółczy ogon”. Dwuspadowy dach krokwiowo-płatwiowy pokryty jest gontem. Jest to jedyna chałupa w Muzeum do której dobudowano charakterystyczną werandę tzw. „laubę” ocieniającą wejście główne.

Typ konstrukcji przysłupowej reprezentuje chałupa ze Starego Lasu pochodząca z końca XVIII w. 1789 r.. Budynek pełni funkcję mieszkalną i gospodarczą. Jest to budynek parterowy z niewielką ścianką kolankową w przestrzeni której wygospodarowano niziutkie pomieszczenie sypialne zajmowane w letnie noce przez dzieci dawnych gospodarzy. Przelotowa sień dzieli wnętrze chałupy na dużą izbę ze śladami po dużym piecu kaflowym pokojowym oraz na małą izbę która po 1946 r. przerobiona została na kuchnię. Ściany tej niezwykle malowniczej chałupy zbudowane są w technice szkieletowej z wypełnieniem strychulcami i sumikowo-łątkowej. Dach pokryty jest słomą.

Nie może zabraknąć w krajobrazie wsi opolskiej wiatraków. Prezentowane w Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu dwa wiatraki stanowią typ „koźlaka”. Oba kompletnie wyposażone w maszyny i urządzenia młyńskie z XIX w.

Data rejestracji: 12.12.2022